zondag 15 mei 2016

Het raadsel Joop van Tijn - Hans Vervoort














Het raadsel Joop van Tijn
is een bundel vignetten van Hans Vervoort over de in 1997 overleden journalist. Vervoort  was van 1988 tot 1996 uitgever van Vrij Nederland, het weekblad waar Joop van Tijn samen met Rinus Ferdinandusse hoofdredacteur van was. De oplage van VN was toen al geruime tijd aan het dalen. Twee jaar voordat Vervoort aantrad, was de redactie daarom verkleind. Als uitgever had Vervoort weinig te maken met de redactionele strubbelingen van VN, al komen die in het boek wel af en toe ter sprake.

Het voordeel van de vignetvorm is dat Vervoort, die een vlotte verteltrant heeft, nooit naar een geforceerde ontknoping hoeft toe te werken. De vignetten hebben vaak een flitsend karakter, hetgeen versterkt wordt door het gedrag van de altijd in beweging zijnde ‘charmante chaoot’ Joop van Tijn die ‘nooit tevreden was totdat hij alle grenzen van het acceptabele had afgetast’. Dat zijn omgeving dit zo lang heeft geaccepteerd, mag met recht een raadsel worden genoemd. Een afspraak maken met Joop is moeilijk; hem aan een afspraak houden nog moeilijker. De gesprekken die hij voert met Vervoort worden vaak abrupt afgebroken. Begrijpelijk is dat wel, want Vervoort komt meestal nieuws brengen over dalende oplagen en krimpende budgetten. 

Het raadsel Joop van Tijn bevat helaas geen voorgeschiedenis. Zelf weet ik wel iets van de historie van Vrij Nederland, maar het zou fijn geweest zijn wanneer een en ander in historisch perspectief was geplaatst. Zo wist ik niet dat er ook in de jaren zeventig, toen VN een oplage van boven de honderdduizend had, al geldproblemen waren.

zondag 1 mei 2016

As in tas - Jelle Brandt Corstius














Hugo Brandt Corstius heb ik maar één keer ontmoet. Dat was bij een filmvertoning voor genodigden. Hij kwam pas binnen toen de film al begonnen was en probeerde in het halfduister een zitplaats te vinden. De chaotische manier waarop dit gebeurde veranderde de sfeer van de bijeenkomst totaal. Alle aanwezigen moeten gedacht hebben: hier gebeurt iets anders. Na afloop raakte ik met hem in gesprek en ging menige collega over de tong. Hierbij maakte hij zich meester van een fles rode wijn en riep hij: ‘Ik drink altijd rode wijn! Als ze in een restaurant aan mij vragen wat voor rode wijn ik wil drinken, zeg ik altijd: kan me niet schelen als het maar rood is!’ Anders dan de meeste andere genodigden was Hugo Brandt Corstius aan het eind van die bijeenkomst nog net zo energiek als aan het begin. Na afloop zag ik hem buiten een doorgezakte fiets bestijgen. Aan de bagagedrager hing iets wat ooit een fietstas moet zijn geweest. Hij moest behoorlijk kracht zetten om vooruit te komen en ik zag hem langzaam voorbij de donkere gracht manoeuvreren, uiteraard zonder verlichting. Enige jaren later nam de duisternis bezit van zijn geest. Hij overleed in 2014.

Nu heeft zoon Jelle Brandt Corstius een boek over zijn vader geschreven getiteld As in tas. Het is een verslag van de fietstocht naar Zuid-Frankrijk die hij maakte om de as van zijn vader uit te strooien in de Middellandse Zee. De reis verloopt niet altijd even comfortabel. Zo vermeldt Jelle bijvoorbeeld dat hij op zijn reis een fietsbroek draagt. Die broek zorgt er weliswaar voor dat hij geen last heeft van zadelpijn, maar ook dat zijn "lul gevoelloos" wordt. Hij plaatst wat hij over het Nederlandse landschap opmerkt in contrast met Frankrijk en Rusland, maar wat hij zegt had ik zonder fietstocht door Frankrijk en verblijf in Rusland ook wel kunnen bedenken. 

Ik ben As in tas gaan lezen omdat ik geïnteresseerd ben in de vraag in hoeverre het publieke imago van Hugo Brandt Corstius overeenkomt met hoe hij zich in het persoonlijke leven gedroeg. Ik krijg bij lezing niet de indruk dat er een groot verschil is geweest tussen zijn publieke en persoonlijke optreden. Jelle schrijft: